ماجرای نیمروز فیلمی به کارگردانی محمدحسین مهدویان است که فیلمنامه‌اش توسط محمدحسین مهدویان و ابراهیم امینی نوشته شده و تهیه‌کنندگی آن بر عهده سید محمود رضوی است. این فیلم محصول سال ۱۳۹۵ است.

این فیلم در سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد. همچنین بهزاد جعفری طادی برنده سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس شده‌است.

این فیلم در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۵ در سینماهای ایران اکران شد. موضوع این فیلم به ترورهای سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۶۰ و اتفاقات بعد از عزل ابوالحسن بنی صدر می‌پردازد.

خلاصه فیلم

فیلم به ترورهای سال ۱۳۶۰ به دست گروه مجاهدین می‌پردازد. این درگیری‌ها پس از برکناری ابوالحسن بنی‌صدر به عنوان رئیس جمهور توسط مجلس شورای اسلامی شدت می‌گیرند. گروه‌های ضد حکومت مانند گروه سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان دست به جنگ داخلی در ایران پس از برکناری ابوالحسن بنی صدر و ترورهای موفق مقامات ارشد حکومت می‌زنند. از سوی دیگر، سازمان اطلاعات کشور و اطلاعات سپاه با همکاری هم درصدد دستگیری اعضای گروه سازمان منافقین هستند. در این میان، روابط سابق بین یکی از اعضای سپاه و زنی از اعضای گروه سازمان منافقین که در گذشته در دانشگاه همکلاسی بودند…

نامگذاری فیلم

ظاهراً نام فیلم از یک وسترن آمریکایی قدیمی وام گرفته شده؛ اما ماجرای اصلی فیلم، یعنی کشته شدن موسی خیابانی، تا ظهر طول می‌کشد و از همین رو نام فیلم بی مسما نیست. 

شخصیت‌های ماجرای نیمروز

مسعود: دو شخصیت با نام مسعود در فیلم ایفا شده‌اند که یکی مسعود کشمیری با بازی مهدی پاکدل است و دیگری مسعود از نیروهای اطلاعات با بازی مهدی زمین پرداز.

پاکدل در خصوص ایفای نقش کشمیری می‌گوید: «من به شدت دوست داشتم این نقش را بازی کنم اگرچه کوتاه بود. البته از نظر ظاهری هم به آقای کشمیری شباهت دارم و نه اخلاقی.» 

مهدی زمین پرداز نیز در توصیف شخصیت مسعود گفت:

«من نیز چون دو تجربه مشترک با محمدحسین مهدویان داشتم از سوی وی دوباره دعوت به کار شده و به عنوان ایفاگر نقش مسعود حضور پیدا کردم. روزی هم که با او برای بازی نقش صحبت کردیم به این نتیجه رسیدیم که اجازه ندهیم شخصیت مسعود دچار کلیشه‌های رایج این گونه شخصیت‌ها در سینمای ایران شود. این بازجو نه داد می‌زند و نه شخصیت عصبی دارد. او صدای سنگین و با طمانینه‌ای دارد.» 

عباس: مابازای بیرونی شخصیت عباس با بازی حسین مهری، فردی است به نام عباس زریباف که نفوذی سازمان مجاهدین خلق در قلب دستگاه اطلاعاتی انقلاب بود. زریباف که دانشجوی دانشگاه شریف بود، در جریان تسخیر لانه جاسوسی در آبان ۵۸ خود را در صف دانشجویان مسلمان جا زد و به لانه راه پیدا کرد. پس از آن نیز عضو واحد اطلاعات سپاه شد و مسئولیت شنود تلفنی را بر عهده گرفت. اما در نهایت با تیزهوشی شخصیت صادق با بازی جواد عزّتی شناسایی می‌شود. 

حامد: با بازی مهرداد صدیقیان، شخصیتی است که مابازای واقعی ندارد و زادهٔ تخیل نویسنده است. صدیقیان در این باره می‌گوید:

«تنها شخصیتی که در فیلمنامه ماجرای نیمروز مابازای واقعی نداشت من بودم. این در حالی است که باقی شخصیت‌ها همگی مابازای بیرونی داشتند. مثلاً شخصیتی که جواد عزتی یا احمد مهران فر بازی کرد، همگی شخصیت‌های واقعی بودند. یعنی شخصی وجود داشت که در سال ۶۰ چنین فعالیت‌هایی را انجام داده است و تنها اسامی به دلیل برخی ملاحظات تغییر کرده‌است اما شخصیتی که من بازی کردم به‌طور کامل ساختگی بود و به نوعی تخیل نویسنده بوده‌است.»

صادق: بازی این شخصیت را جواد عزتی بر عهده دارد. سید محمود رضوی تهیه‌کنندهٔ فیلم در پاسخ به سؤالی دربارهٔ شباهت شخصیت صادق با سعید امامی گفت: این نقش هیچ شباهتی به سعید امامی ندارد و سعید امامی در آن موقع در سپاه نبوده است. 

پس از اکران فیلم در جشنواره فجر نیز جواد عزتی با شخصیت اصلی حاج صادق دیدار و گفتگو کرده‌است. 

مهدویان نیز در خصوص مابازای واقعی شخصیت‌های فیلم توضیحاتی داد. او گفت:

«ما در این فیلم با کاراکترهایی روبرو بودیم که شخصیت‌های این داستان از آن‌ها الهام گرفته بود و مابازای هر کدام از آن‌ها یک شخصیت واقعی داشتیم که در فیلم دراماتیک‌تر شده بود. از آنجا که هنوز هم خیلی‌ها از این افراد خوششان نمی‌آید که نامشان مطرح شود، اگر این افراد را معرفی کنیم ممکن است امنیت این افراد به خطر بیفتد و مشکلی برای آنان ایجاد شود.» 

بازخورد

آیت الله سید علی خامنه‌ای نیز از طرفداران این فیلم است، او در دیدار با عوامل فیلم «ماجرای نیمروز» گفت:

«فیلمتان عالی بود. … خیلی خوب بود. نشستیم استفاده کردیم و لذت بردیم. کار شما روی آن سکوی جشنواره هم بسیار بسیار خوب بود. اولاً کارگردانی عالی بود، بازیها عالی بود، قصه عالی بود، فیلم خوشُ ساخت بود، خیلی خوب بود. آن روزی که این قضیه اتفاق افتاد من دفتر امام بودم، همان ظهر. این بچه‌ها از جمله این آقای سیف‌اللّهی و اینها که بودند در قضیه، (محاصرهٔ منزل موسی خیابانی) آمدند گفتند که قضیه تمام شد. آمده بودند به امام گزارش بدهند … گریمها خیلی خوب بود. شهید بهشتی را خیلی خوب از آب درآوردید.» 

دامون ترابی در ماهنامه سینمایی فیلم، ماجرای نیمروز را یک فیلم پلیسی/سیاسی می‌داند که از نظر فرم و فضاسازی با گرته‌برداری اصولی از فیلم‌های مطرح جهان توانسته به این ژانر نزدیک شود.

احسان آجرلو در ماهنامه تخصصی فیلم‌نگار نقطه متمایزکننده فیلم ماجرای نیمروز از دیگر فیلم‌های سینما ایران را رعایت اصل تخاصم در فیلم‌نامه‌نویسی می‌داند. این اصل منجر به قدرت بخشیدن به نیروی مخالف (مجاهدین) و در آستانه شکست قرار گرفتن قهرمانان (اطلاعات سپاه) داستان است که گیرایی و جذابیت داستان را افزایش می‌دهد.

نسیم مقرب، ماجرای نیمروز را—مانند تمام فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی—فیلمی می‌داند که پایبندی کامل به واقعیت ندارد و برای نمایشی کردن تحلیل و روایت، دست به حذف و اضافه‌های فراوان زده‌است و روایتی حکومتی از تاریخ معاصر ارائه می‌دهد. 

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران، از لحاظ تاریخی، این فیلم را یک کار کاملاً دولتی خوانده که فقط فضای اکشن آن جذاب است و درکی از دوره تاریخی آن به مخاطب نمی‌دهد. 

جلیل سامان، فیلمنامه‌نویس و کارگردان سینما و تلویزیون نیز در یادداشتی دربارهٔ ماجرای نیمروز گفت: «سینمای ما چهل سال از مردم کشورش عقب مانده‌است شاید «ماجرای نیمروز» را باید سال‌های دهه ۶۰ می‌ساختند که در تصمیم‌گیری خیلی از جوان‌ها اثرگذار بود. ماجرای نیمروز هم از نظر فضاسازی ما را ۳۰–۴۰ سال به عقب پرتاب می‌کند و هم از جهت موضوعی.»

جوایز

این فیلم در سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر در ۹ رشته نامزد دریافت جایزه سیمرغ بلورین شده بود که در نهایت ۴ جایزه به این فیلم تعلق گرفت.

این فیلم همچنین با آرای مردمی، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد و جایزه ویژه بهترین فیلم از نگاه ملی نیز به این فیلم تعلق گرفت.

هفدهمین جشن دنیای تصویر

جایزه بهترین کارگردان: محمد حسین مهدویان

جایزه بهترین تدوین: سجاد پهلوان زاده

جایزه بهترین بازیگر مرد: جواد عزتی

نامزد بهترین فیلمنامه: ابراهیم امینی، محمد حسین مهدویان

نامزد بهترین دستاورد هنری: بهزاد جعفری طادی (طراحی صحنه و لباس)

نامزد بهترین فیلمبرداری: هادی بهروز

نامزد بهترین موسیقی متن: حبیب خزاعی فر

نامزد بهترین بازیگر مرد: احمد مهرانفر

نامزد بهترین فیلم ماجرای نیمروز: به تهیه کنندگی سید محمود رضوی